24 stycznia 2021 roku przypada 55 rocznica śmierci Wojciecha Breowicza, poety, pisarza, zasłużonego działacza ludowego z dorzecza Ivai, nauczyciela i wychowawcy młodzieży.
Urodził się 16 stycznia 1902 roku w Osobnicy, gmina Jasła. Zadebiutował w 1920 roku wierszem „Do młodzieży” opublikowanym w „Młodej Polsce”. Autor wierszy wydanych w tomiku poetyckim „Echa wiejskie” (1928). Współtwórca Związku Literatów Ludowych oraz pisma „Wieś i jej pieśń”.
31 października 1933 roku w poszukiwaniu pracy wyjechał z dziećmi i żoną Heleną do Brazylii. Przed wyjazdem na emigrację mieszkał w domu rodzinnym żony w Krościenku Niżnym.
Przez wiele lat pracował jako nauczyciel w szkółce wśród kolonii w dorzeczu Ivai. Jako działacz polonijny publikował Polską literaturę ludową z wypisami (Kurytyba 1934).
W czasie II wojny światowej był prezesem Związku Ochotników Polskich z Ameryki Południowej, od 1944 walczył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. W latach 1948-1958 wydawał w Kurytybie pismo Siewca. Współpracował także z wydawanym w Polsce - pismem „Wieś”. Współtwórca gazety „Ludowiec Podkarpacki”, pierwszego pisma na terenie powiatu krośnieńskiego wydawane przez chłopów i dla chłopów.
Słowo do brata
Polaku! Jeśli przyśnią ci się „raje”,
jedziesz za morza – w nieznane ci kraje,
nie wiedząc o tym, ze gorzki, żebraczy
jest chleb tułaczy.
Ktoś ci powiedział zdrajcy obyczajem,
że na obczyźnie ziemia kwitnie majem,
lecz nie wyjaśnił ci, co „maj” tam znaczy
w życiu tułaczy.
Obca tam ziemia wszystko obce daje,
sto chorób bierze cię w swój smutny najem,
dla obcych tracisz krew polskich oraczy –
Bracie tułaczy!
Po krwi i duchu brat brata poznaje,
lecz jakiż duch ten, który dzieciom dajesz?
Gnuśność, zaprzaństwo, bieg myśli ślimaczy
i łzy rozpaczy.
Niech duch twój wierzy w Ojców obyczaje,
w ziemię nad Wisłą i grudnie i maje,
staraj się zmienić smutny los tułaczy
nieco inaczej!
I kochaj Macierz, która krew swą daje
tobie i dzieciom lecącym w wyraje…
A może wrócisz? Otrzej łzy rozpaczy
w drodze tułaczej!
(Ivai, 23.04.1936 r.)
24 stycznia 2021 roku przypada 55 rocznica śmierci Wojciecha Breowicza, poety, pisarza, zasłużonego działacza ludowego z dorzecza Ivai, nauczyciela i wychowawcy młodzieży.
Urodził się 16 stycznia 1902 roku w Osobnicy, gmina Jasła. Zadebiutował w 1920 roku wierszem „Do młodzieży” opublikowanym w „Młodej Polsce”. Autor wierszy wydanych w tomiku poetyckim „Echa wiejskie” (1928). Współtwórca Związku Literatów Ludowych oraz pisma „Wieś i jej pieśń”.
31 października 1933 roku w poszukiwaniu pracy wyjechał z dziećmi i żoną Heleną do Brazylii. Przed wyjazdem na emigrację mieszkał w domu rodzinnym żony w Krościenku Niżnym.
Przez wiele lat pracował jako nauczyciel w szkółce wśród kolonii w dorzeczu Ivai. Jako działacz polonijny publikował Polską literaturę ludową z wypisami (Kurytyba 1934).
W czasie II wojny światowej był prezesem Związku Ochotników Polskich z Ameryki Południowej, od 1944 walczył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. W latach 1948-1958 wydawał w Kurytybie pismo Siewca. Współpracował także z wydawanym w Polsce - pismem „Wieś”. Współtwórca gazety „Ludowiec Podkarpacki”, pierwszego pisma na terenie powiatu krośnieńskiego wydawane przez chłopów i dla chłopów.
Źródłem utworów poetyckich, korespondencji, wspomnień i artykułów Wojciecha Breowicza są przede wszystkim kwestie związane z życiem emigranta.
Jego literackim poczynaniom patronowali i niejednokrotnie o nich pisali wybitni profesorowie oraz badacze i krytycy literatury ludowej w osobach m. in. Franciszka Bujaka, Stanisława Pigonia, oraz Karola Ludwika Konińskiego.
Działacz ruchu ludowego w dwudziestoleciu międzywojennym związany z Wincentym Witosem.
W 1957 roku powrócił na krótko do rodzinnej wsi w Osobnicy i rodziny w Krośnie.
Po powrocie do Brazylii w utworach poetyckich opisywał wielką tęsknotę do ojczystych stron.
Zmarł na emigracji 24 stycznia 1966 roku w Kurytybie w Brazylii.
Cyfrowe Archiwum Tradycji Lokalnej działające przy Gminnej Bibliotece Publicznej w Jaśle z/s w Szebniach posiada w swoich zbiorach 1040 dokumentów potwierdzających działalność i twórczość pisarza. Posiadamy publikacje „Pamiętniki - Trzy etapy”, „Przyśpiewki i recytacje weselne w Osobnicy” zebrane przez pisarza w 1919 r., tomik poezji „Echa wiejskie” 1928 r., „Łazarzu wstań” z 1935 r., „Zamek Odrzykoński”, „Śladami Piasta pod Piniorami”, rękopisy i dokumentację fotograficzną.
Bądź pochwalony!
Za niepojęte Twe dzieła, o Boże,
Za wszechświat cudny i nieogarnięty,
Za ziemię naszą, za słońca i zorze –
Bądź pochwalony!
Za te bezdenne błękitów otchłanie,
Gdzie tylko srebrny gwiazd pył rozproszony –
Gdzie jest świat Ducha i moc twa, o Panie –
Bądź pochwalony!
Za krąg tej ziemi – za doły i góry,
Za płodność roli, deszczem Twym żyźniejszej,
Za wszelkie życie i piękno natury –
Bądź pochwalony!
Za grzmot wulkanów, za lazurów ciszę,
Za blask piorunów i szumy wzburzonej
Fali mórz, które Twój żywioł kołysze –
Bądź pochwalony!
Bądź pochwalony w dzieł Twych wszech harmonii,
Stwórco Wszechdobra – Miłości – Pokoju!
Wspieraj mą duszę, mdlejącą wśród toni –
W życiowym boju…!
(Osobnica, 26.07. 1924 r.)
Znany poeta polonijny Stanisław Januszko tak pisał po śmierci poety:
„Odszedłeś od nas i dźwięk Twojej lutni
Już serc wychodzących nie będzie weselił.
Już nie usłyszą samotni i smutni
Twych strof lirycznych, Twych śpiewów minstrelich….”
GBP w Jaśle z/s w Szebniach
